معرفی سیستم تعلیق خودرو،انواع و اجزاء تشکیل دهنده آن:

کارشناسان خودرو در بخش بررسی مشخصات فنی خودرو،یکی از مهم ترین قسمت های خودرو مورد نقد و بررسی آنها قرار میگیرد.سیستم تعلیق خودرو می باشد. سیستم تعلیق ضعیف یا قوی خودرو یکی از عوامل مهم در خرید آن خودرو می باشد

اما می خواهیم بدانیم این سیستم تعلیق چیست؟چه وظایفی دارد که کارشناسان خودرو این چنین این سیستم را مورد بررسی قرار می دهند؟

اجزا سیستم تعلیق خودرو کدامند؟
انواع سیستم تعلیق
استهلاک و نگهداری سیستم تعلیق

سیستم تعلیق خودرو چیست و چه وظایفی دارد؟

سیستم تعلیق یا فنر بندی خودرو قسمتی از خودرو است که مانع از ارتعاشات و تکان های ناشی از حرکت خودرو روی سطوح ناهموار به بدنه و سر نشینان می شود.بدنه خودرو یعنی همان اتاق خودرو ،شاسی و تمام متعلقات آن است.

سیستم تعلیق شامل قطعات اصلی مانند: فنرها،کمک فنر ها،چرخ ها و ستون نگهدارنده می شود و اتصال چرخ ها و محور های عقب و جلو را با شاسی برقرار می کند.

از وظایف اصلی این سیستم ،یکی دریافت تکان ها ،ارتعاشات و نوسانهای که از حرکت در سطوح مختلف جاده به چرخ ها وارد می شود.

و دیگری ارتقا عملکرد چرخ ها و ایجاد اصطحکاک مناسب لاستیک آن ها با سطح جاده و در آخر کنترل راحت خودرو می باشد. اما این دو، وظیفه مهم سیستم تعلیق خودرو هستند که از ابتدای ساخت خودرو های بنزینی به شکل فعلی برای آنها در نظر گرفته شده است.

با پیشرفت صنعت خودرو سازی سیستم تعلیق در خودرو ها پیچیده تر ومتنوع تر شدند.

بعنوان مثال:سیستم تعلیق در خودرو ها ،علاوه بر تامین آرامش و راحتی سرنشینان و راننده،موجب بالا رفتن عمر قطعات می شود.چونکه انتقال ناشی از حرکت به بدنه خودرو باعث حرکت بیش از حد قطعات و درگیر شدن آنها با یکدیگر می شود که کاهش عمر مفید قطعات را به دنبال دارد. دو اولویت در طراحی سیستم تعلیق در نظر گرفته شده است یکی بهبود سواری و دومی ارتقاء قابلیت هدایت و کنترل خودرو می باشد.اما این دو اولویت همواره در تضاد هستندبه این معنی که بهبود یکی از این اولویت ها موجب ضعف دیگری می شود و بلعکس.

یکی دیگر از وظایف سیستم تعلیق حفظ تعادل خودرو حین حرکت است. وقتی خودرو در سر یک پیچ قرار می گیرد با وزنی که به هر چرخ وارد می شود تغیر ثقل خودرو ،تعادل آن حفظ می شود.که اگر اینگونه نباشد خودرو دچار انحراف می شود.حفظ ارتفاع خودرو به صورت ثابت و تنظیم انتشار وزن آن بین چرخ ها به صورتی که تعادلش حفظ شود از دیگر وظایف سیستم تعلیق می باشد.

اجزای سیستم تعلیق خودرو کدامند؟

.بازوی پیت_ پن و بازوی کنترل

.شاه پین

.بازوی فرمان اکسل

.میله الصاقی و میله پن_هارد

-این قطعات در سیستم تعلیق خودرو های مختلف به صورت کم یا زیاد به کار می روند.محوری ترین اجزائی که نقش مهمی در نوع سیستم تعلیق ایفا می کنند اجزائی مانند:رینگ و لاستک،فنر ها و کمک فنر ها،میل تعادل یا میل موج گیر ،میل رابط،سیبک،بوش،طبق،استارت....

-حال می خواهیم به جزئیات این قطعات اصلی سیستم تعلیق بپردازیم!!!

رینگ و لاستیک

بیرونی ترین بخش سیستم تعلیق خودرو مطعلق به لاستیک ها می باشد.هنگام حرکت خودرو،اولین برخورد قبل از هر چیزی بر روی لاستیک ها اثر میگذارد و لاستیک ها هم بخشی از انرژی حاصله ازین برخورد را جذب و به صورت گرما خارج می کنند و بخش دیگری از انرژی را به سایر نقاط سیستم تعلیق منتقل میکنند.

هر چقدر تماس خودرو با جاده بهتر باشد و چسبندگی آن بیشتر،عملکرد حرکتی خودرو ارتقاء یافته و سیستم تعلیق سریع تر به هدف می رسد.

در اینجا رینگ ها نقش انتقال وزن خودرو را به سطح جاده با توازن وزنی مناسب شان دارند.

فنر ها:

اصلی ترین بخش سیستم تعلیق فنر ها می باشند که عملکرد و کیفیت بالای آنها تاثیر مستقیم بر عملکرد سیستم تعلیق خودرو میگذارد.سیستم تعلیق بدون فنر ها هیچ کارایی ندارد.وظیفه فنر ها در سیستم تعلیق ،جذب ضربات که جاده به خودرو وارد می کند ،تنظیم ارتفاع خودرو و حفظ تماس لاستیک ها با سطح جاده را دارند.بنابر این هنگامی که بر اثر عبور از یک ناهمواری ضربه ای به فنر ها وارد شود ،فنر ها ضربات وارد شده را در خود جمع می کنند تا به شاسی و بدنه منتقل نشود.همچنین در حالت عادی،یعنی زمانی که در یک جاده بدون ناهمواری در حال حرکت هستیم با فشاری که در حالت باز به لاستیک ها وارد می کند ،تماس آنها را با سطح جاده به بهترین و کامل ترین شکل ممکن میسازد.

فنر ها انواع مختلفی دارند که پرکاربرد ترین و مهم ترین این فنر ها،فنر مارپیچ،فنر تخت،میله پیچی و فنر بادی هستند.

فنر مارپیچ یا لول:

با پیچیدن یک مفتول فلزی به صورت مار پیچ حول یک محور تشکیل شده است.شکل آن تقریبا شبیه فنری که در خودکار های فشاری می بینیم است.جنس این مفتول ،آلیاژی با استحکام بالا است که تحمل وزن خودرو و سرنشینان و بار اضافه شده برخودرو دارد.

در فنر لول قطر حلقه ها و ارتفاع آنها تاثیر بسیاری در عملکرد فنر دارد.به خاطر همین هرچه قطر فنرها بیشتر باشد فنر قوی تر می شود و ارتفاع بیشتر فنر نیز آنها را منعطف تر می کند.قبلا طول و ارتفاع فنر مار پیچ در همه قسمت های آن شبیه به هم و یکسان بودند.اما امروزه گاهی قطر حلقه ها و فشردگی آنها در طول فنر تغییر میکند.که به این نوع فنر پیچ،چند نرخی گفته م شود.

امروزه در بیشتر خودرو های سواری از فنر لول چند نرخی استفاده می شود .به خاطر اینکه هم سبک هستند و هم معضل عدم تحمل وزن بالا در آن ها برای برخی خودرو های سواری دردسر ساز نیست.

2.فنر تخت یا بریدگی:

فنر تخت که از فنر های قدیمی در سیستم تعلیق می باشد.دارای دو نوع تک شمش و چند شمش است.شمش ها از تسمه های فلزی قطوری ساخته شده و به صورت محدب،شکل داده می شوند.این خمیدگی ها قسمتی هستند که در هنگام مواجهه با ناهمواری ها درگیر شده و انرژی ضربات را جذب میکند.نوع تک شمش از ورقی که در میانه ضخیم تر است ساخته شده است. اما نوع چند شمش از روی هم قرار گرفتن ورق های نازکتر ساخته شده است.فنر برگی برای هر چرخ به صورت جداگانه و توسط اتصالی U شکل روی شاسی کار گذاشته شده است.این فنر ها به دلیل فضا زیادی که در بر میگیرند و وزن زیادی را تحمل میکنند در خودرو های سنگین استفاده می شوند.

3.میله پیچی:

همانطور که از نامش پیدا است این فنر ،میله هایی هستند که در هنگام وارد آمدن ضربات به خود می پیچند.این میله ها که از جنس فولاد و به شکل L می باشند قابلیت چرخش دارند .از یک طرف به بدنه و از طرف دیگر توسط اتصالی متحرک به نام (جناغی)به چرخ ها متصل می شود.

ضربات وارد شده ناشی از عبور در ناهمواری ها توسط جناغی به صورت نیرو به میله پیچی وارد می شود.میله پیچی ها قابل تنظیم هستند و استهلاکی ندارند اما قدرت ضربه گیری فنر لول ها از فنر میله ای بالاتر است .بخاطر همین قدرت کم شان نمی توانند نرمی حرکت در خودرو را فراهم کند.

4.فنر بادی:

فنر بادی ها از پیشرفته ترین فنر های به کار رفته در سیستم تعلیق می باشند.و معمولا در خودروهای مدرن و پیشرفته به کار می روند.اجزای تشکیل دهنده این فنر یک یک سیلندر پر شده از هوا است که با یک پیستون به چرخ هامتصل می شود.

پیستونی که ضربه را از چرخ ها به هوای فشرده داخل سیلندروارد می کند.این هوای فشرده به جای فنر مورد استفاده قرار گرفته است و نیروی ضربه وارد شده را می گیرد و سواری نرمی به سرنشینان خودرو میدهد.اگر وزن خودرو یا نیروی وارد شده به خودرو بالا باشد مقداری هوا از سیلندر خارج می شود و هنگام برگشتن وزن به حالت عادی ،هوای خارج شده به کمک یک کمپرسور باد که کنار فنر است جایگزین می شود. این فنر ها قیمت بالایی دارند ولی باعث نرمی در حرکت خودرو می شوند.

5.کمک فنر یا دمپر:

یکی از مهم ترین و اصلی ترین بخش سیستم تعلیق کمک فنر یا دمپر می باشد.همانطور که از نامش پیدا است وظیفه تکمیل عملکرد فنر ها را بر عهده دارد و نیرویی که بر اثر ضربات وارد می شود را دفع میکند.در واقع فنر ها تنها نیرویی که از طریق عبور از ناهمواری ها به لاستیک ها وارد می شود را جذب می کنند و در حالت رها سازی این نیرو از سمت آنها،خودرو به بالا پرتاپ می شود.

کمک فنر ها متشکل شده اند از یک پیستون با سوراخ های ریزی که داخل یک سیلندر قرار دارد.پیستون از روغن یا گاز پر شده که عبور با فشار آنها (به عنوان سیال) از سوراخ های پیستون باعث حرکت آرام آن درون سیلندر می شود.

کمک فنر ها به دو دسته تقسیم می شوند:هیدرولیکی(سیال روغنی) و نیوماتیکی (سیال گازی

6.میل تعادل یا میل موجگیر:

میل موجگیر نامی است که مکانیک ها برای این قطعه به کار می برند.

این میله وظیفه ایجاد نگهداری بیشتر در خودرو را دارد. و از چپ شدن خودرو در پیچ های خطرناک و سطوح بسیار ناهموار جلو گیری میکند . میل تعادل معمولا بین دو چرخ یک محور (اکسل) قرار دارد و ارتباط بین دو کمک فنر را برقرار می کند .با حرکت کمک فنر در یک قسمت ،کمک فنر سمت دیگری نیز حرکت کوچکی داشته باشد و تعادل خودرو برقرار شود.

میل تعادل یا میل موجگیر علاوه بر چرخ ها و کمک فنر ها از دو قسمت به شاسی خودرو نیز متصل است که این اتصال از طریق Pivot یا اتصال های محوری صورت می گیرد

7.میل رابط:

در سیستم تعلیق های مختلف ،میل های رابط وظیفه ایجاد اتصال بخش های مختلف این سیستم ها را به هم بر عهده دارند.میل رابط ها که از جنس فلز می باشند بسیار مقاوم هستند و در تعداد بالایی به کار می روند و عمری برابر با شاسی و بدنه خودرو دارند و تنها دلیلی که می تواند به میل رابط ها آسیب وارد کنند تصادفات شدید می باشند...

8.سیبک:

سیبک نوعی اتصال در سیستم تعلیق می باشد. با اینکه دارای استحکام بالای است امکان چرخش و حرکت نیز دارد.این اتصال مفصل گونه،از یک گوی فلزی دسته دار تشکیل شده است که می تواند درون محفظه فولادی اش حرکت کند.اطراف این محفظه فولادی و گوی فلزی با یک لاستیک محکم پوشیده شده است. وظیفه این مفصل اتصال چرخ ها به سیستم تعلیق می باشد و چرخش آنها را با چرخش فرمان و حرکت شان را هنگام عبور از ناهمواری ها ممکن می سازد.یک قسمت سیبک به چرخ ها و قسمت دیگری به طبق های سیستم تعلیق خودرو متصل است.

سیبک فقط در چرخ های جلویی کار گذاشته شده می شود .نکته قابل توجه این است که سیبک سیستم تعلیق با سیبک فرمان وظیفه اتصال میل فرمان را برعهده دارد متفاوت است.

9.بوش:

یک نوع اتصال دیگر که در سیستم تعلیق وجود دارد اتصال بوش است.

بوش در سیستم تعلیق قابلیت چرخش ندارد و فقط باز و بسته می شود . جنس بوش ها از لاستیک طبیعی است .بوش برای گرفتن سرو صدای ناشی از حرکت قطعات و لرزش آنها بکار رفته است و بخش های متحرک سیستم تعلیق را به هم متصل میکند و همچنین مقداری از نیروی وارد شده از ضربات ناشی از حرکت در سطوح ناهموار را به دلیل جنس لاستیکی اش جذب میکند.

گاهی مواقع بوش ها به شکل استوانه ای هستند که وظیفه محور را انجام می دهند.

10.طبق:

طبق اتصال اصلی سیستم تعلیق به شاسی را عهده دار است.

سیبک ها وظیفه اتصال طبق یه شاسی از طریق بوش های محوری به سیستم تعلیق را عهده دار هستند.

طبق ها دارای دو نوع می باشند:

1-کنترلی

2-جناغی

نوع کنترلی به صورت یکپارچه می باشد. و شکل نوع جناغی شبیه به حرف A می باشد.طبق های جناغی با دو بوش محوری به شاسی متصل می شوند. تعداد طبق ها و استفاده از آنهادر سیستم های تعلیق مختلف،متفاوت است.در برخی از سیستم تعلیق ها طبق استفاده نمی شود.در برخی از خودرو ها برای هر چرخ یک یا دو طبق استفاده می شود.و در برخی برای هر دو محورهای عقب و جلو استفاده می شود..

11.استارت:

استارت در سیستم تعلیقی دیده می شود که سیبک و طبق در آنها حذف شده است و همچنین فنر به کار رفته در آنها از نوع فنر لول است .در این سیستم ها کمک فنر داخل فنر لول قرار می گیرد و این دو علاوه بر وظایف اصلی خود،وظیفه برقراری اتصال سیستم تعلیق و شاسی و رابط بین آنها را بر عهده دارد.

v در این قسمت می خواهیم انواع سیستم تعلیق را معرفی کنیم!!!!

انواع سیستم تعلیق کدامند؟

سیستم تعلیق به دو نوع تقسیم می شوند، و هر کدام از دسته ها خود دارای انواع متفاوتی می باشند. یکی سیستم تعلیق مستقل و دیگری سیستم تعلیق وابسته یا یکپارچه.....

سیستم ها تعلیق در جلو و عقب خودرو قرار دارند و اگر بخواهیم راجب خصوصیات فنی خودرو از نوع سیستم تعلیق جلو عقب آن صحبت کنیم باید به صورت جداگانه آنها را بیان کنیم.

-در سیستم تعلیق وابسته ،چرخ های متصل به یک محور (اکسل) به هم وابسته هستند و با حرکت هریک از آنها دیگری نیز حرکت میکند.

اما یک دسته بندی دیگر از سیستم های تعلیق در نظر گرفته شده است که به عنوان سیستم های محرک و غیر محرک نامیده شده اند.

سیستم های تعلیق تنوع گسترده ای دارند اما ما می خواهیم راجب به پرکاربرد ترین ، مدرن ترین و معروف ترین این سیستم ها توضیح دهیم!!

سیستم تعلیق مستقل:

-مک فرسون:

مک فرسون نام مهندس طراح و سازنده این قطعه از سیستم تعلیق می باشد به همین دلیل به این اسم نام گذاری شد. این سیستم در خودرو های زیادی به خصوص تولیدات اروپایی به کار میرود.کابرد مک فرسون فقط در خودروهای دیفرانسیل جلو می باشد.میله موج گیر در سیستم مک فرسون استفاده می شود و قسمت اصلی آن استارت می باشد.

مک فرسون به دلیل حذف طبق ها و اتصال سیستم تعلیق به شاسی توسط استارت،در خودرو هایی که فضای کافی برای سیستم تعلیق ندارند به کار می رود.و می توان این سیستم را در محور جلوو عقب یک خودرو به صورت همزمان بکار برد.

از مزایای مک فرسون می توان به ارزان و سبک بودن آن اشاره کرد و همچنین باعث نرمی و راحتی در حین حرکت می باشد.

-دو جناغی(جناغی دوبل):

این سیستم از دو طبق جناغی A شکل تشکیل شده است که موازی هم و با فاصله عمود قرار می گیرند.طبق ها در قسمت بالا و پائین میانی(مرکز) چرخ ها قرار گرفته است و در میان خود یک فنر لول به همراه کمک فنر درونش جای داده اند.

طبق ها در قسمت مرکزی از طریق محور هایی به شاسی متصل می شوند ودر قسمت راست به وسیله سیبک ها به چرخ ها متصل هستند.این سیستم ها از نرمی و روانی خاصی برخوردار هستند و خودرو هایی که از این سیستم استفاده میکنند در پیچ ها بسیار کنترل پذیر تر می باشند.دلیل این کنترل پذیری استفاده از دو طبق ،یکی در بالا و دیگری در زیر چرخ ها قرار دارد که بین آنها یک فنر مار پیچ قرار دارد.این باعث می شود که کنترل خودرو راحت تر باشد.

-طبق دار عرضی:

این سیستم نیز همانند سیستم دوجناغی از دو طبق A شکل تشکیل شده است.

اما در این سیستم فنر لول جای خود را به فنر برگی داده است.محل قرار گیری فنر برگی بین طبق های پایینی و روی محور عرضی بین چرخ ها می باشد.

2.سیستم تعلیق وابسته:

-اکسل(محور) صلب: در سیستم اکسل صلب چرخ های روی یک محور توسط یک میله افقی به هم متصل می شوند.و فنر ها که ممکن است فنر لول یا فنر تخت باشند به صورت مستقیم به شاسی متصل هستند،روی این میله قرار می گیند اما اگر فنر لول ها باشند،بازوهای کنترلی برای حمایت از آنها به کار می روند.

-محور( اکسل) تیر شکل:محور تیر شکل یک نمونه بهینه سازی شده از اکسل صلب می باشد.به این صورت که دومیله از وسط محور بین چزخ ها به شکل مورب به چرخ ها مرتبط می شوند تا کنترل حرکات جانبی را تا حد امکان بالا ببرند.

-چهار میل:سیستم چها میل خود به دو دسته تقسیم می شوند:

1.قطری

2.مثلثی

-این سیستم دارای چهار میله است که به شاسی و بدنه در زوایای مختلف وصل هستند.وظیفه این میله ها کنترل مرکزی محور ها و در نتیجه توزیع وزن را به عهده دارند.

ددیون:ترکیب محور نگهدارنده و محور صلب سیستم ددیون را تشکیل می دهند و به دلیل پیچیدگی های زیاد و عملکرد نامناسب از رده خارج شده است.

3.سیستم تعلیق نوین:

تا کنون راجب به سیستم هایی صحبت کردیم که به ندرت از آنها استفاده یا به طور کلی از آنها استفاده نمی شود.البته سیستم هایی مانند ،مک فرسون و دو جناغی همچنان مورد استفاده قرار می گیرند.

حال میخواهیم راجب به سیستم های تعلیق مدرن و ویژه خودرو سازان صحبت کنیم؟

.چند اتصاله

:هر سیستم مستقلی که بیش ازدو طبق داشته باشد را چند اتصاله می نامند.مرسدس بنز مبتکر این سیستم شناخته می شود.سیستم تعلیق چند اتصاله یکی از مهم ترین سیستم تعلیق های خودرو تا به امروز می باشد که مشتقی از سیستم دو جناغی می باشد .ولی جناغ ها در این سیستم به یکدیگر متصل نیستند و به صورت جداگانه ای از هم تنظیمات سیستم تعلیق را بر عهده دارند. این سیستم د رخودرو های فرمول یک بسیار مورد استفاده قرار می گیرد.

.سیستم هیدرولیکی(هیدروپنوماتیک):

اولین بار سیتروئن از این سیستم استفاده کرد.اما در حال حاضر بیشتر در خودرو های سنگین و نظامی کاربرد دارد.این سیستم که به یک پردازنده مرکزی مجهز می باشد از سیلندری حاوی روغن تشکیل شده است.سوپاپ الکتریکی متصل به پردازنده مرکزی میزان و فشار روغن داخل سیلندر ها را که نمایان گر ارتفاع و سختی سیستم تعلیق می باشد،تنظیم میکند.

.سیستم تعلیق بادی:

سیستم تعلیق بادی همانند سیستم هیدرولیکی عمل می کند با این تفاوت که گاز جایگزین روغن در سیلندر ها می شود.به همین ترتیب کمپرسور هوا به جای پمپ روغن به کار می رود.این سیستم در خودرو های شاسی بلند چهار چرخ متحرک و آفرودی بسیار کاربرد دارد..

4.سیستم الکترومغناطیسی:

از روغنی که حاوی تکه های بسیار ریز آهن می باشد پر شده است و همچنین درون پیستون این سیلندر هسته ای سیم پیچی شده و از موادی از جنس فرومغناطیسی تشکیل شده که با عبور جریان از درون آن میدان مغناطیسی ایجاد می شود.

با ایجاد میدان مغناطیسی توسط هسته جا سازی شده در پیستون تکه های آهنی درون روغن در جهت میدان مغناطیسی ایجاد شده و حالت می گیرند و یک مجموعه ای مقاوم در برابر حرکت پیستون به وجود می آورند.هرچه میدان مغناطیسی قوی تر باشد پس تکه های آهنی بیشتری در کنار هم قرار می گیرند به همین خاطر مقاومت بیشتری در برابر حرکت پیستون صورت خواهد گرفت و سیستم تعلیق سفت تر می شود.

v استهلاک و نگهداری سیستم تعلییق

با دیدن چند نشانه در خودرو می توان از خرابی سیستم تعلیق خودرو با خبر شد .یکی وجود روغن روی کمک فنر ها و بوش ها،دیگری صدای زیاد قطعات و کوبش بیش از حد خودرو هنگام عبور از سطوح ناهموار،از علائم ثابت نقص عملکرد سیستم تعلیق می باشد...

عنتا
جزاء سیستم تعلیق خودرو کدامند

اجزا سیستم تعلیق خودرو کدامند؟
انواع سیستم تعلیق؟

· استهلاک و نگهداری سیستم تعلیق؟