مهم‌ترین بخش معامله و خرید خودروهای دست‌دوم و کارکرده، سندزدن است. اگر در این زمینه تجربه کافی نداشته باشید، ممکن است در آینده دردسرهای زیادی برای شما به وجود بیاید. درصورتی‌که قصد دارید خودروی دست‌دوم خود را که از دلال یا فروشنده خریداری کرده‌اید به نام خودتان سند بزنید، در ادامه این مطلب توضیحات و توصیه‌های مهم جهت انجام انتقال سند خودرو را به‌دقت مطالعه کنید.
مراحل انتقال سند خودرو
1. تنظیم قرارداد
تنظیم یک قرارداد ببین فروشنده و خریدار اولین قدم در انتقال سند خودرو به‌حساب میآید. با انجام این کار به فرایند انتقال سند، شکل رسمی می‌دهید. همچنین قرارداد نوشته شده حتماً باید موارد زیر را شامل شود.
- مشخصات کامل خودرو: مدل، رنگ، نوع سوخت (دوگانه یا تک سوز) و وسایل موجود در خودرو و...
- قیمت تمام شده خودرو که توسط خریدار باید پرداخت شود.
- زمان دقیق تحویل خودرو به همراه مدارک آن که شامل: کارت سوخت، بیمه شخص ثالث و... از طرف فروشنده.
- زمان و نحوه تعویض پلاک خودرو
- تعیین مسئولیت برای پرداخت بدهی‌ها، عوارض سالانه شهرداری و جریمه‌ها
- تعیین تکلیف پرداخت مالیات
- تعیین زمان برای مراجعه دو طرف معامله در دفترخانه
علاوه بر موارد گفته شده، هر چیزی که ممکن است در آینده مشکل‌ساز شود باید در قولنامه خودرو ذکر شود. در انتها بعد از اتمام نوشتن قرارداد فروش خودرو، قیمت تعیین شده توسط خریدار باید پرداخت شود.
2. تعویض پلاک
تعویض پلاک نیز یکی از مراحل مهم در خریدوفروش خودرو است. بعد از اینکه قولنامه بین طرفین معامله تنظیم شد، آنها باید به مراکز تعویض پلاک مراجعه کنند. به این نکته مهم توجه داشته باشید که هنگام انجام امور مربوط به فک تا تعویض پلاک، هم خریدار و هم فروشنده باید در مرکز تعویض پلاک حضور داشته باشند؛ اما درصورتی‌که فروشنده به هر دلیلی امکان حضور در مرکز تعویض پلاک را نداشته باشد، موظف است تا وکالت تعویض پلاک را به فروشنده بدهد و بعد از تعویض پلاک برای انتقال سند قطعی در دفترخانه حضور داشته باشد. درصورتی‌که این مورد هم فراهم نبود، فروشنده می‌تواند وکالت فروش خودرو را نیز به خریدار بدهد تا خریدار تمام مراحل را خودش انجام دهد.
حال شاید برای شما هم سؤال باشد که هزینه تعویض پلاک خودرو را فروشنده پرداخت می‌کند یا خریدار؟ در جواب این سؤال باید بگوییم که فرایند صدور وکالت‌نامه‌ها نیاز به پرداخت هزینه دارد که بر عهده فروشنده است. پس بهتر است هر دو طرف معامله با هم به مراکز تعویض پلاک مراجعه کرده و فرایند تعویض پلاک را انجام دهند.
انتقال سند خودرو بدون تعویض پلاک
مرحله تعویض پلاک خودرو حتماً باید بعد از امضای قولنامه و قبل از مرحله انتقال سند انجام شود. زیرا اگر پلاک قبلی فک نشده و با پلاک جدید جایگزین نشود، بعد از مرحله انتقال سند هر تخلفی که با خودرو صورت بگیرد با نام مالک قبلی که پلاک به نام اوست ثبت میشود؛ بنابراین بدون در دست‌داشتن برگه تعویض پلاک، به‌هیچ‌وجه انتقال سند امکان‌پذیر نمی‌باشد. پس همان‌طور که گفته شد، درصورتی‌که فروشنده امکان حضور در مرکز تعویض پلاک را ندارد باید به خریدار وکالت تعویض پلاک خودرو را بدهد و تا اتمام فرایند تعویض پلاک پیگیر انجام عبور باشد.
3. ثبت در دفتر اسناد رسمی
بعد از اتمام فرایند تعویض پلاک، نوبت به مرحله سندزدن قطعی خودرو در دفترخانه می‌رسد. در این مرحله نیز حضور خریدار و فروشنده در دفترخانه الزامی است؛ اما مطابق با آنچه قبل‌تر گفته شد، درصورتی‌که فروشنده امکان حضور در دفترخانه را ندارد حتماً باید به خریدار وکالت فروش خودرو را بدهد و دفترخانه نیز حتماً باید مهلت تعویض پلاک را در وکالت‌نامه درج کند.
مدارک لازم برای انتقال سند خودرو
بارها این سؤال مطرح شده است که آیا برای خرید خودرو حتماً نیاز است گواهینامه داشته باشیم؟ به همین دلیل در ادامه مدارک لازم جهت انتقال سند خودرو را برای شما آورده‌ایم که شامل موارد زیر است:
- برگ سبز جدید.
- تأییدیه نقل‌وانتقال خودرو که توسط مراکز تعویض پلاک صادر میشود.
- بنچاق قبلی یا برگ کمپانی (باید به نام فروشنده باشند).
- اصل مدارک شناسایی خریدار و فروشنده.
- بیمه‌نامه شخص ثالث
- کارت سوخت
- برگ مفاصاحساب مربوط به پرداخت عوارض سالانه شهرداری
نکته مهم: باتوجه‌به قوانین جدید، برگ سبز خودرو سند مالکیت آن به‌حساب میآید و برای ثبت سند در دفترخانه هیچ الزام قانونی وجود ندارد. پس تنها اهمیت حضور در دفترخانه، مربوط به وکالت شماره‌گذاری است.
هزینه انتقال سند خودرو برعهده کیست؟
هزینه نقل‌وانتقال خودرو به دو بخش تقسیم میشود؛ بخش اول مربوطه به هزینه‌های مالیاتی است که باید به‌حساب دولت واریز گردد و بخش دوم هم هزینه‌های مربوط به دفترخانه است که برای حق‌التحریر پرداخت میشود. تمام هزینه‌های بخش اول باید توسط فروشنده پرداخت شوند و هزینه‌های بخش دوم نیز به‌صورت توافقی بین طرفین معامله تقسیم میشود.
درصورتی‌که فروشنده و خریدار بر سر پرداخت هزینه‌ها برخلاف آنچه که گفته شد با هم توافق داشته باشد هیچ مانعی برای انجام آن وجود ندارد. البته همان‌طور که گفته شد باتوجه‌به قوانین جدید، برگ سبز خودرو حکم سند قطعی خودرو را دارد و ثبت سند خودرو در دفترخانه‌ها الزامی نیست.
این نکته بسیار مهم را نیز به یاد داشته باشید که هم فروشنده و هم خریدار باید هرچه سریع‌تر فرایند انتقال سند قطعی خودرو را انجام دهند تا در آینده دچار مشکلات احتمالی نشوند.
مهم‌ترین توصیه‌های کاربردی در نقل‌وانتقال سند خودرو
1. قانونی عمل کنید
حتی درصورتی‌که طرف معامله شما دوست، آشنا یا از اعضای خانواده شما باشد فرقی نمی‌کند، تمام مراحل را به‌صورت قانونی و موبه‌مو باید اجرا کنید. زیرا در صورت بروز هرگونه مشکل، صحبت‌ها و توافقات شفاهی با این افراد هیچ کاربردی برای شما نخواهد داشت و شما حتماً باید دست‌به‌دامن شاهدان معامله شوید که آن هم یک امر بسیار پردردسر است.
2. قولنامه بنویسید
حتماً قبل از انجام معامله خودرو، نوشتن قولنامه خودرو (مبایعه‌نامه) را به‌هیچ‌وجه فراموش نکنید. تمام جزئیات مربوط به خریدوفروش خودرو، زمان و نحوه پرداخت وجه و حتی زمان تحویل خودرو را در آن ذکر کنید. با این کار، حتی درصورتی‌که هنگام ثبت سند یا حتی بعد از آن به مشکل بر بخورید، می‌توانید به قولنامه رجوع کنید. اما درصورتی‌که قولنامه را تنظیم نکرده باشید، حل این مشکلات برای شما سخت میشود.
3. اول وکالت‌نامه را چک کنید
فروش خودرو توسط شخص واسط بدون داشتن وکالت‌نامه فروش خودرو امکان‌پذیر نیست. پس یا باید مالک خودرو وجود داشته باشد یا حتماً وکالت‌نامه فروش را از بخش واسط درخواست کنید. درصورتی‌که از ارائه این مدارک خودداری کرد حتماً از خرید این خودرو صرف‌نظر کنید.
4. فسخ کردن معامله به‌محض اطلاع از کلاه برداری
همان‌طور که گفته شد، درصورتی‌که خودرو را از واسط یا دلال خریداری کردید و بعداً متوجه این موضوع شدید که این اشخاص هیچ اجازه یا وکالت‌نامه‌ای از مالک اصلی خودرو نداشته، فوراً باید به دلیل فروش مال غیر و کلاهبرداری به دادگاه به دادگاه شکایت کنید و معامله ماشین را فسخ کنید.
5. هنگام خرید قسطی، بعد از تسویه‌حساب کامل می‌توانید سند بزنید
برای خریدوفروش خودرو هایی که به‌صورت قسطی معامله می‌شوند، فروشنده باید به خریدار وکالتی بدهد و در آن قید شده باشد که بعد از تسویه‌حساب کامل، خریدار اجازه انتقال سند را دارد.
6. مدارک وجه را نزد خود نگه دارید.
درصورتی‌که تمام هزینه معامله را پرداخت کرده‌اید، اما فروشنده حاضر نیست سند خودرو را به اسم شما بزند، شما باید یک سری مستندات در باره خرید خودرو که شامل، مبایعه‌نامه، برگه‌های تعویض پلاک و رسیدهای بانکی و... که نزد خود نگه داشته‌اید را به مراجع قضایی برده و دادخواست الزام فروشنده به تنظیم سند رسمی را تنظیم کنید. دادگاه نیز بعد از بررسی مدارک لازم، فروشنده را به ملزم به انتقال سند می‌کند. درصورتی‌که فروشنده باز هم از این کار خودداری کرد، نماینده‌ای توسط دادگاه برای این کار تعیین میشود و خودرو را به نام شما سند می‌زند.
7. برای انتقال سند بازه زمانی مشخصی را در وکالت‌نامه تعیین کنید
درصورتی‌که برای فک پلاک و ثبت سند به خریدار وکالت‌نامه می‌دهید، در وکالت‌نامه حتماً تاریخ انقضا را قید کنید تا خریدار در تاریخ مشخص شده ملزم به انتقال سند شود و سندزدن را به تعویق نیندازد. بعدازاین تاریخ انقضا، وکالت‌نامه منقضی میشود و مجدداً باید وکالت‌نامه‌ای تنظیم شود.
8. سند خودرو بهتر است به اسم یک نفر باشد
اموال منقول مثل خودرو را هم مانند اموال غیرمنقول (باغ، خانه، زمین و...) را به‌صورت دانگی و مشارکتی نیز می‌توان معامله کرد. اما این شراکت‌ها فقط در سندهای دفترخانه‌ای ثبت می‌شوند. کارت سبز، پلاک و کارت ماشین حتماً باید به نام یک نفر ثبت شوند؛ زیرا سند خودرو که به نام چند نفر باشد مشکلات متعددی را به وجود می‌آورد.
9. سند محضری الزامی نیست و اجباری بر حضور در دفترخانه‌ها نیست
قبلاً خودرو ها را بعد از انتقال در مرکز تعویض پلاک، در دفاتر اسناد رسمی نیز به نام می‌زدید. اما در حال حاضر این الزام وجود ندارد و برای حضور در دفترخانه هیچ اجباری وجود ندارد. البته بعضی افراد ممکن است برای اطمینان خود، با هزینه‌های شخصی اقدام به حضور در دفترخانه‌ها کنند که این یک نظر شخصی محسوب میشود.
10. برگ سبز حکم سند قانونی خودرو را دارد.
در قوانین جدید، برگ سبز به‌عنوان سند مالکیت خودرو نیز قابل‌استناد است و دیگر نیاز نیست که مراحل ثبت سند در دفترخانه‌ها را طی کنید.
نحوه دریافت پول فروش خودرو
شما به‌عنوان شخص فروشنده خودرو، می‌توانید این هزینه را به‌صورت نقدی یا اقساطی دریافت کنید. خریدار نیز می‌تواند مبلغ موردنظر یا به حسابتان واریز کند یا به‌صورت نقدی تحویل دهد. همچنین از چک نیز می‌توان برای دریافت پول فروش خودرو استفاده کرد. اما دقت کنید موارد گفته شده و در صورت استفاده از چک، تمام مشخصات چک را در قولنامه ذکر کنید.
درصورتی‌که خودرو را به‌صورت اقساطی به می‌فروشید، چنانچه مبلغی را به‌عنوان پیش‌پرداخت دریافت کرده‌اید حتماً در قولنامه ذکر کنید. همچنین تعداد پرداخت و مبلغ هر قسط را نیز مشخص کرده و در قولنامه ذکر کنید. هر قسط را می‌توان هم به‌صورت نقد و هم واریز به‌حساب از طریق چک دریافت نمود و هر بار بعد از دریافت وجه، رسید آن را نیز برای پرداخت‌کننده ارسال کنید.
سوالات متداول:
چرا باید به دفاتر تعویض پلاک برای گرفتن برگ سبز، مراجعه کنید؟
همان طور که در ابتدای مقاله هم توضیح دادیم، بعد از تنظیم قرارداد نوبت به تعویض پلاک می رسد، تا در این مرحله پلاک قبلی حذف وپلاک جدید ثبت شود. در نظر داشته باشید که در حال حاضر با برگ سبز دیگر نیاز به مراجعه حضوری به دفاتر ثبت پلاک نیست.
فسخ قرارداد خدرو به چه صورت است؟
در هر نوع معامله یی فسخ قرارداد وجود دارد در خرید خودرونیز این شرایط برقرار است. در واقع اگر معامله فسخ شود یعنی نه خودرویی خریداری شده نه خودرویی به فروش رسیده، فقط باید این لغو قرارداد طرفین مکتوب شود تا بعدا مشگلی ایجاد نشود.
چرا باید از قرارداد 2 نسخه موجود باشد؟
برای هر قرارداد 2 نسخه ایجاد می شود که یکی به خریدار ودیگری را به فروشنده تحویل می دهند. لازم به ذکر است که: فروشنده و خریدار و 2 عدد شاهد باید زیر هر دئ نسخه را امضا کنند.
مشخصات ماشین که در قولنامه نوشته میشود چیست؟
شماره پلاک خودرو- سال ساخت- شماره شاسی- سیلندر- سیستم- رنگ- شماره موتور- مدل کلی ماشین- شماره راهنمایی و رانندگی که با تمام متعلقات ومصوبات، منصوبه وغیر منصوبه در آن می باشد را در بند چهارم قرارداد ذکر می کنند.