درهنگام فروش خودرو، یکی از مهم‌ترین اقداماتی که پس از کارشناسی خودرو لازم است انجام دهید، جداکردن پلاک خودرویی است که به نام شماست. به این کار فک پلاک خودرو می‌گویند.
فرایند فک پلاک خودرو از جایی به وجود آمد که به‌خاطر جرایم رانندگی مالکان جدید خودرو، فروشندگان با دردسرهای زیادی روبه‌رو می‌شدند.
فک پلاک خودرو چیست؟
هر خودرو یک شماره دارد که نام آن پلاک است و این پلاک به نام مالک خودرو است. کاربرد این پلاک، کمک به راهنمایی و رانندگی برای ردیابی مالک خودرو در هنگام بروز تصادفات، سرقت، جرایم رانندگی یا هر مشکل دیگری است.
بنابراین، هنگامی که یک خودرو را می‌فروشید، تا زمانی که پلاک آن را جدا نکنید یا به اصطلاح آن را فک پلاک نکرده باشید، مسئولیت تمام جرایم یا اتفاقاتی که با خودروی مذکور صورت بگیرد باش ماست و شما باید پیگیری‌های لازم را انجام دهید نه مالک جدید.
زمان موردنیاز برای فک پلاک خودرو
در اصل، فرایند فک پلاک خودرو را باید در سریع‌ترین وقت ممکن انجام دهید، اما محدودیت زمانی ندارد؛ ولی باید به یاد داشته باشید همان‌طور که گفتیم تا زمان فک پلاک، مسئولیت تمام اتفاقاتی که با آن پلاک صورت بگیرد با شماست زیرا مالک پلاک از نظر قانون شما هستید حتی اگر خودرو را فروخته باشید و خریدار نیز تمام مبلغ آن را به‌حساب شما واریز کرده باشد باز هم فرقی نمی‌کند و شما مسئول هستید.
نکته: مدت‌زمان موردنیاز برای غیرفعال‌شدن و همچنین حذف پلاک خودرو از سامانه راهنمایی‌ورانندگی، نهایتاً یک روز است.
قانون جدید فک پلاک خودرو
بعد از سال‌ها اختلاف‌نظر، بین دفاتر ثبت‌اسناد و سازمان امور مالیاتی، نهایتاً از 6 فروردین سال 1401، مشخص شد که مالیات نقل‌وانتقال خودرو، تنها باید از طریق سامانه دریافت مالیات نقل‌وانتقال خودرو پرداخت شود.
در قانون جدید، دو مرجع مراکز تعویض پلاک و دفاتر اسناد رسمی مورد حکم قرار گرفته‌اند. قانون‌گذار این مراجع را تکلیف می‌کند نسبت به دریافت مالیات مربوطه، در زمان تعویض پلاک و ثبت سند انتقال اقدام کنند. البته نیاز نیست که هر دو مرجع مالیات را اخذ کنند؛ بنابراین هر مرجعی سریع‌تر مالیات را دریافت کرد، دیگر نیاز به پرداخت مالیات از طریق مرجع دیگر نیست.
مدت زمان نگهداری پلاک فک شده
با توجه به تبصره ماده 5 آیین‌نامه راهنمایی‌ورانندگی، پلاک‌های فک شده حداکثر تا یک سال توسط راهنمایی و رانندگی نگهداری می‌شوند، اما درصورتی‌که بعد از یک سال، صاحب قبلی پلاک و بلااستفاده ماندن آن، راهنمایی‌ورانندگی با حفظ کلیه سوابق پلاک و مالک قبلی خودرو در سامانه شماره‌گذاری، پلاک‌های بلااستفاده را به متقاضیان جدید واگذار می‌کند. پس مدت‌زمان نگهداری پلاک فک شده تنها 1 سال است.
آیا حضور مالک خودرو در هنگام فک پلاک ضروری است؟
در باید هم مالک به‌عنوان فروشنده و خریدار جدید خودرو همراه با هم به مراکز تعویض پلاک مراجعه کرده و نسبت به فک پلاک خودرو اقدامات لازم را انجام دهند. بااین‌حال، اگر فروشنده بنا بر هر دلیلی نمی‌تواند در مرکز تعویض پلاک حضور پیدا کند، باید یا وکیل خود را همراه با خریدار بفرستد یا به‌صورت رسمی وکالت‌نامه تعویض پلاک خودرو را به خریدار بدهید. پلیس راهنمایی‌ورانندگی همیشه توصیه می‌کند برای جلوگیری از پیامدهای وکالت‌دادن، بهتر است خودتان چند ساعت وقت گذاشته و شخصاً به همراه خریدار در مرکز تعویض پلاک حضور پیدا کرده و فرایند فک پلاک را انجام دهید؛ زیرا ممکن است خریداران به هر دلیلی، تا مدتی فک پلاک خودرو را به تعویق بیندازد و با پلاکی که به نام شماست تردد کند.
مراحل فک پلاک
برای انجام امور مربوط به فک پلاک، باید همراه با خریدار خودرو به مراکز تعویض پلاک مراجعه کرده و در ابتدای ورود، با دریافت نوبت و شماره باجه مربوطه، به محلی که برای پارک خودرو به شما نشان می‌دهند رفته و خودرو را پارک کنید. سپس به باجه موردنظر مراجعه کرده و مدارک موردنیاز را ارائه دهید.
مدارک موردنیاز برای فک پلاک خودرو
- اصل شناسنامه و کارت ملی مالک و خریدار خودرو
- سند خودرو
- برگ سبز
- کارت ماشین
- بیمه‌نامه
- برگه عدم خلافی
- کارت معاینه فنی
- کارت عابربانک جهت پرداخت خلافی (در صورت وجود)
- سند احراز محل سکونت خریدار
- قبض آب، برق یا گاز محل سکونت خریدار که آدرس درج شده در آن با آدرس سند یکی باشد.
- کارت عابربانک برای پرداخت هزینه‌ها از طرف خریدار
پس از ارائه مدارک خواسته شده، فرم‌های مربوطه را پرکنید. سپس کارشناس باجه برگه‌ای را به شما تحویل می‌دهد که شما نیز باید آن را به کارشناس مرکز تحویل دهید سپس کارشناسان محل، خودروی شما را بررسی می‌کنند و بعد از اینکه مشخص شد اطلاعات ارائه شده مربوط به خودرو صحیح است، گواهی فک پلاک را برای شما صادر می‌کنند.
حال شما باید با این مجوز به انبار پلاک مراجعه کرده تا پلاک قدیمی را جدا (فک پلاک) و پلاک جدید را بر روی خودروی شما نصب کنند. در این صورت است که شما به‌عنوان فروشنده خودرو از فک پلاک خودرو آسوده‌خاطر هستید. درصورتی‌که شما به‌عنوان خریدار در حال خواندن این مطلب هستید به نکات زیر توجه داشته باشید:
نکته 1: همان‌طور که گفته شد، پس از فک پلاک، پلاک جدید برای شما نصب می‌شود یا اگر قبلاً خودرویی داشته و آن را فک پلاک کرده باشید، درصورتی‌که بیش از 1 سال از آن نگذشته باشد در انبار وجود دارد و آن را به‌جای پلاک جدید برای شما نصب می‌کنند
نکته 2: درصورتی‌که مدت‌زمان بیشتری از فک پلاک شما گذشته باشد، می‌توانید همام پلاک قبلی خودتان را استعلام کرده و در صورت آزاد بودن، آن را برای شما می‍سازند؛ این فرایند ممکن است بین یک تا دو ساعت طول بکشد.
نکته 3: همان‌طور که قبل‌تر گفته شد، درصورتی‌که اولین‌بار است برای خرید خودرو اقدام می‌کنید، شماره پلاک جدیدی به شما تعلق خواهد گرفت.
استعلام پلاک فک شده و تفاوت آن با استعلام پلاک
همان‌طور که گفته شد، گاهی اوقات ممکن است شرایطی به وجود آید که امکان حضور شما به‌عنوان فروشنده در مرکز تعویض پلاک وجود نداشته باشد. در این مواقع، شما باید وکیل تعیین کنید یا به خریدار وکالت‌نامه تعویض پلاک بدهید. بااین‌حال، حتماً برای شما سؤال می‌شود که از کجا بدانیم که پلاک خودرو فک شده است؟ پس حتماً به یاد داشته باشد حتماً بعد دادن وکالت‌نامه، نسبت به پیگیری فک پلاک خودرویی که فروخته اید، اقدام کرده و مطمئن شوید که خریدار یا وکیل شما فرایند فک پلاک را انجام داده‌اند یا نه.
برای انجام این کار نیاز است تا ابتدا به سایت پلیس راهور مراجعه کرده و در بخش پیگیری وضعیت، کد ملی خود یا خریدار ماشین را وارد کرده و نسبت به وضعیت فک پلاک خودرو مطلع شوید.
استعلام فک پلاک با استعلام پلاک خودرو با هم متفاوت هستند و استعلام پلاک خودرو باید توسط خریدار صورت بگیرد. استعلام پلاک خودرو حتما باید قبل از امضای مبایعه‌نامه انجام گیرد درحالی‌که استعلام فک پلاک زمانی که ماشین به خریدار تحویل داده می‌شود، صورت می‌گیرد تا نسبت به سرقتی بودن یا هر مشکل دیگری که به پلاک خودرو مربوط باشد مطلع شوید.
نکته: سایت فک پلاک پلیس راهور، به دلیل یک سری مسائل امنیتی از دسترس خارج است؛ بنابراین بهترین و سریع‌ترین راه برای استعلام فک پلاک خودرو، مراجعه حضوری به دفاتر پلیس 10+ است.
شکایت فک پلاک خودرو
زمانی که شما به‌عنوان فروشنده، به خریدار خودروی خود وکالت تعویض پلاک می‌دهید، بهتر است در وکالت‌نامه خود برای فک پلاک خودرو زمان مشخصی را تعیین کنید تا خریدار نهایتاً تا آن زمان نسبت به تعویض پلاک خودرو اقدام کند.
حال اگر به هر طریقی متوجه عدم فک پلاک به هر دلیلی در مدت تعیین شده توسط خریدار شدید، اصطلاحاً دعوای فک پلاک به وجود می‌آید.
در این شرایط، فروشنده باید برای توقیف پلاک فک نشده به مراجع قضایی مراجعه کرده و نسبت به تنظیم دادخواست توقیف پلاک فک نشده را تسلیم نماید. توجه داشته باشید که تنها مراجعه به پلیس راهنمایی و رانندگی و گزارش این مورد، پلیس پلاک مذکور را توقیف نخواهد کرد؛ بنابراین بهتر است اقدامات خود را از طریق مراجع قضایی انجام دهید.
مدارک لازم برای دادخواست فک پلاک
- قرارداد فروش
- سند مالکیت خودرو
- اظهارنامه و نتیجه ابلاغ آن
- کارت ملی خواهان
همچنین هزینه دادخواست فک پلاک بین 50 تا 200 هزار تومان است.